Naast gascentrales en batterijprojecten krijgen ook vier verouderde en vervuilende straalmotoren CRM-subsidies om de nucleaire uitfasering te overbruggen. "Maar de kans bestaat dat we ze niet of veel minder gaan gebruiken dan vandaag."

Toen netbeheerder Elia afgelopen zondag de winnaars van de CRM-subsidieveiling bekendmaakte, viel het tussen de plooien. Naast geld voor twee nieuwe gascentrales - samen goed voor 1.600 megawatt (MW) - krijgt het Franse energieconcern Engie Electrabel ook subsidies voor 64 megawatt aan vervangingsvermogen van 'turbojets', verouderde straalmotoren die elektriciteit opwekken.

Engie heeft dergelijke straalmotoren op zeven sites in ons land - in Cierreux, Beerse, Zelzate, Aalter, Zedelgem, Noordschote en Zeebrugge. 'We krijgen een jaar lang CRM-subsidie ​​voor vier installaties (leverjaar 2025-2026, red.)', zegt Engie-woordvoerder Hellen Smeets, die niet wil zeggen om welke vier locaties het gaat.

Het exacte subsidiebedrag is ook niet bekend, maar volgens onze berekeningen gaat het om zo'n 1 miljoen euro. Als je er rekening mee houdt dat er een subsidieplafond van 20.000 euro per MW is voor de techniek van de turbojets, dan krijgt Engie maximaal 1,3 miljoen euro voor 64 MW.

Voor de installaties gebruikt Engie een type straalmotor die vergelijkbaar is met de motoren in een Boeing 707, die dateren uit de jaren '60 en '70. "Het is dezelfde technologie als een vliegtuigmotor", zegt Johan Driesen, hoogleraar elektrische energiesystemen aan de Rijksuniversiteit Groningen. KULeuven. "Het is alleen zo dat de stuwkracht die door die motoren wordt gegenereerd, wordt gebruikt om een ​​generator aan te drijven die elektriciteit opwekt."

Deze technologie is niet alleen achterhaald, ze is ook nog eens erg vervuilend. 'De motoren draaien op vloeibare brandstof, waardoor er veel uitlaatgassen vrijkomen bij het verbrandingsproces', zegt Driesen. 'Het rendement is tot vier keer lager dan dat van een gasturbine. Het grote voordeel is dat u de motoren zeer snel kunt starten en op kracht kunt brengen. Ze zijn als noodgeneratoren, het laatste redmiddel bij stroomtekort.'

Hoewel het een makkie lijkt met zo'n 1 miljoen euro in vergelijking met de geschatte bijna 900 miljoen euro die Electrabel krijgt voor de twee nieuwe gascentrales, blijft de subsidie ​​voor de vervuilende technologie toch verrassend. 'Maar door het zeer beperkte gebruik is de uitstoot van de installaties laag in vergelijking met die van ongeveer jaarlijks auto- en vrachtverkeer', zegt Driesen.

Electrabel benadrukt dat de motoren maar een paar uur per jaar aan staan. 'De CRM-subsidies gelden alleen voor capaciteit, niet voor productie', zegt Smeets. 'De installaties moeten altijd stand-by staan, zodat ze op elk moment kunnen worden ingezet. Er zijn ook onderhoudskosten.'

Ook het kabinet van federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) brengt nuances aan. 'Je moet dit zien als een soort verzekering', klinkt het. 'Dankzij het CRM-mechanisme maken we het elektriciteitsnet stabieler, waardoor het aantal piekmomenten afneemt. Hierdoor bestaat de kans dat we de straalmotoren niet of veel minder gaan gebruiken dan nu. Het is maar 0,5 procent van de totale capaciteit.'

Het kabinet Van der Straeten wijst er ook op dat het CRM-mechanisme volgens Europese regels technologieneutraal is. 'We mogen dus geen technologievoorkeur aangeven. In de veiling van dit jaar zijn een aantal batterijprojecten gegund, waarvan we aannemen dat ze in 2024 talrijker zullen zijn en dat de straalmotoren geleidelijk zullen worden uitgefaseerd.”